Bu yazıda; Orkide toprağı ve orkide toprak çeşitleri hakkında bilgileri bulabilirsiniz.
Orkide Toprağı
Orkide toprağı diğer bitki topraklarına göre farklı bir yapıdadır. Burada toprak genel bir nitelemedir. Orkide toprağında öyle bildiğiniz toprak bulunmaz. Eğer orkidenizi normal saksı toprağına dikerseniz orkidenizin yaşamı çok kısa sürecektir. Orkide toprağı; ağaç kabuğu, hindistan cevizi lifleri, odun kömürü, v.b maddelerin bir araya getirilmesiyle oluşan hava ve su geçirgenliği fazla bir karışımdır. Orkideler doğal yaşamlarında ağaç kabukları üzerinde (epifitik) yaşarlar. Orkide toprağı hazırlanırken, orkidelerin bu doğal yaşamı taklit edilmelidir.
Orkide toprağı nasıl olmalı? sorusunun kesin ve net cevabı; orkide toprağının olmazsa olmazı; havalandırma ve drenajdır. Orkide toprağı havayı iyi geçirmeli ve su tutmamalıdır.
Orkide toprağı nasıl olmalı? sorusunun kesin ve net cevabı; orkide toprağının olmazsa olmazı; havalandırma ve drenajdır. Orkide toprağı havayı iyi geçirmeli ve su tutmamalıdır.
Orkide toprağının en önemli özelliği havalandırma ve drenajdır. Orkide diğer bitkilerde olan kök yapısına benzemeyen bir kök yapısına sahiptir. Kökler uzun süre fazla nemli ve hava almayan bir toprağın içinde bırakılırsa çürümeye başlar.
En iyi orkide toprağı karışımı hazırlamak için bilinmesi gerekenler
- Orkide toprağı hazırlanmadan önce, orkidenin yaşayacağı koşullar incelenmelidir. (Ortam ısısı, nem, v.b)
- Sulama sıklığına göre maddeler seçilmelidir. Eğer çok sık sulama tercih ediyorsanız, geçirgenliği çok yüksek ve kolay bozulmayan maddeler ile orkide toprağı karışımı yapmalısınız
- Orkide türünüze göre toprak seçimi yapmalısınız. Bazı orkideler iki sulama arası biraz kuru kalmayı severler. Bazı türler ise nemli kalmaktan hoşlanırlar
- Yaşlı (yetişkin) orkideler kalın maddelerden oluşmuş orkide toprağını, genç orkideler daha ince maddeler kullanılarak hazırlanmış orkide toprağını severler. Orkidenizin yaşına göre toprağınızı hazırlamalısınız
- Orkide köklerini inceleyin. Kalın kök yapısına sahip olan orkidelerin oksijen ihtiyacı daha fazladır. Bu tip orkide çeşitleri için iri taneli orkide karışımları kullanmalısınız
- Oda ısısını kontrol edin. Yüksek ısının olduğu ortamlarda nemi daha uzun süre tutabilecek, nemli iklimlerde ise havalandırmayı iyi yapabilecek karışımlar hazırlamalısınız
- En iyi orkide toprağı karışımını hazırlamak gözlem isteyen bir durumdur. Evde orkide bakımı yapılırken sürekli orkidelerinizi inceleyin ve en doğru karışıma karar verin.
Orkidenin birinci isteği çok geçirgen bir topraktır. İkinciside ph değeri 4,5 - 5,5 aralığında olabildiğince asidik özellikli bir topraktır. Orkide toprağında çok aşırı gübre olması köklerin yanmasına sebebiyet verir. Bunun için daha seyrek aralıklarla gübrelenmesi gerekir. Orkide gübreleri ile ilgili bilinmesi gerekenleri; Orkide besinleri ve gübreleme adlı yazımızda okuyabilirsiniz.
Orkide toprağı karışımlarında en çok kullanılan maddeler
Az öncede bahsettiğimiz gibi orkide toprağı farklı maddelerin tek başına yada karışım halinde kullanılmaları ile hazırlanmaktadır. Şimdi orkide toprak karışımlarında en çok kullanılan maddelerin neler olduğunu inceleyelim. Sizde bu malzemeleri kullanarak evde orkide toprağı hazırlayabilirsiniz.
Odun Kömürü
Odun kömürü daha çok bilinen adı ile mangal kömürü; su tutma kapasitesi olan hafif maddelerdir. Orkide toprağı karışımlarında anti bakteriyel özelliği ve toksik maddeleri bağlayıcı özelliği nedeniyle tercih edilmektedir.
Ağaç Kabukları
Orkide toprağı karışımlarında belkide en fazla kullanılan maddeler ağaç kabuklarıdır. Orkideler doğal yaşamlarında da ağaç kabuklarınının üstünde yaşamaktadırlar. En çok kullanılan ağaç kabukları, çam ve köknar ağaçlarından elde edilmektedir.
Şişe Mantarı
Şişe mantarları ezilerek uygun hale getirilmektedir. Çok hafif ve geçirgenliği oldukça yüksek bir maddedir.
Ponza Taşı
Volkanik yapıda bir maddedir. Su tutma kapasitesi iyidir ve hiç bozulmazlar. Orkide toprağı karışımlarında kullanılan oldukça popüler bir malzemedir.
Hindistan Cevizi Lifleri
Hindistan cevizi lifleri, hindistan cevizi kabuklarından elde edilmektedir. Bu lifler kendi ağırlıklarının 9 katına kadar su tutabilirler. Ağaç kabuklarına göre daha geç bozulan ve hava geçirgenlikleri yüksek olan bir orkide toprağı malzemesidir. Kullanılmadan önce iyice yıkanmalı ve içeriğindeki tuzdan kurtulunmalıdır.
Perlit
Perlit yapısı itibariyle çok hafif bir malzemedir. Su tutma kapasitesi yüksektir. Bozulmayan yapısıyla orkide toprağı karışımlarında kullanılmaktadır.
Strafor Köpük
Strafor köpükler çok hafif maddelerdir. Genellikle orkide saksısı alt kısmında kullanılır. Saksının altında kullanılma amacı drenajın kolayca yapılabilmesine olanak sağlamasıdır. Strafor suyu ve diğer besin maddelerini tutmaz. Bu sebeple tek başına orkide toprağı olarak kullanılmamalıdır.
Kompost
Kompost organik atıkların bilinçli bir şekilde istiflenerek bakteriler tarafından ayrıştırılması sonucu ortaya çıkan bir maddedir. Oldukça besleyicidir. Sadece karasal orkidelerde kullanılması uygundur.
Sphagnum Yosunu
İngilizce adı Sphagnum moss olan sphagnum yosunu, bataklık ortamlarda yetişen bir yosun türüdür. Tek başına yada orkide toprağı karışımlarında kullanılmaktadır. Çok iyi nem tutarlar. Nemi seven orkidelerde ve fidelerde köklendirme işlemi yapılmasında kullanımı ideal bir malzemedir.
Osmunda Yosunu
Osmunda yosunu eğrelti otu köklerinden oluşur. Osmunda yosunu bulunması zor olan ve oldukça pahalı bir yosun türüdür.
Yeni alınan orkidelerin toprağı kontrol edilmelidir
Yeni bir orkide aldığınız zaman mutlaka orkide toprağını kontrol etmelisiniz ve uygun olmayan toprağı değiştirmelisiniz. Bu tarz yeni alınan orkidelerin toprak değişimi, orkide evimize geldikten yaklaşık bir hafta sonra yapılmalıdır. Orkide; yeni bir ortama geldiği, yani ortam değişikliğinde olduğu için biraz nazik olabilir. Bunun da üstüne orkide toprağı değiştirilirse bu orkide için kötü sonuçlar yaratabilir.
Orkide genelde satıcılar tarafından bize yosun bir toprakta gelmektedir. Orkideyi saksısından çıkarıp bu yosun toprağa baktığınızda, çok sıkı bir şekilde konulduğunu görebilirsiniz. Genellikle yeni alınan orkidelerde bu görülmektedir. Az öncede bahsettiğimiz gibi; çok sıkı olan bu toprak orkidenin köklerinin hava almasını engeller. Her zaman yosun da kullanılmış olmayabilir. Orkide toprağının yosun yada başka bir orkide toprağı karışımı olmasına bakmaksızın orkideyi saksısından çıkaralım. Orkide toprağı olarak kullanılan materyalin sıkılığına, hava geçirgenliğine, çok fazla su tutup tutmadığına bakalım.
Orkide toprağı incelenirken neden bunlara bakmalıyız? Toprağın sıkılığı ve bu şekilde hava geçirgenliğinin orkide köklerine olan etkisini az önce anlatmıştık. Peki fazla su tutan yada tam tersi fazla su tutmayan bir toprak olup olmadığını neden kontrol ettik onu da hemen açıklayalım.
Orkide toprak seçiminde, orkidenin yaşadığı ortam çok önemlidir. Orkidenin bulunacağı ortamın nem durumuna göre orkide toprağı seçimimizi yapmamız gerekmektedir. Bize yeni gelen orkidenin eski bulunduğu ortamın çok nemli olması sebebiyle daha az su tutan yada az nemli olması sebebiyle fazla su tutan bir orkide toprağı kullanılmış olabilir. Biz, evimizde orkidenin yaşayacağı alanın nem oranına göre orkide toprağı seçimi yapmalıyız.
Orkide eve geleli bir hafta olduysa ve orkide yaşayacağı ortama alıştıysa artık orkide toprağını değiştirebiliriz. Orkideyi saksısından çıkarıp, köklerin etrafını sıkı sıkıya saran orkide toprağını öncelikle temizleyelim. Orkidenin köklerinde sararma varsa sararan kökleri bir makas yardımıyla keselim. Yeni hazırladığımız orkide toprağı karışımına orkideyi tekrar dikelim. Bu konu orkide saksı değişimi adlı yazımızda daha detaylı şekilde anlatılmıştır.